وام مسکن با دلار نفتی
دنیای اقتصاد : قفل تامین منابع ارزان‌قیمت ساخت مسکن در بافتهای فرسوده شهری با امضای یک تفاهم سه‌جانبه بین سازمان برنامه‌و بودجه، وزارت راه وشهرسازی و صندوق توسعه ملی برای اجرای مدل مالی طرح ملی بازآفرینی شهری باز شد.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، این تفاهم‌نامه در حالی روز گذشته در راستای اجرای مدل تامین مالی طرح ملی بازآفرینی شهری به منظور تامین منابع ویژه پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت ساخت مسکن در بافتهای فرسوده به امضا رسید که فرمان اجرایی طرح ملی بازآفرینی شهری بهمن ماه سال گذشته از سوی رئیس‌جمهور صادر شده اما به دلیل عدم تامین و تخصیص منابع وام ارزان‌قیمت، تاکنون عملیاتی نشده بود.
در قالب این تفاهم‌نامه قرار است بخشی از منابع ارزی حاصل از درآمدهای نفتی(منابع صندوق توسعه ملی) در قالب اعتبار ۱۵۰۰ میلیارد تومانی برای تامین منابع مورد نیاز برای پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت ساخت مسکن در بافتهای فرسوده(وام نوسازی با نرخ سود ۹ درصد) برای سال ۹۷، در اختیار بانک‌ها قرار بگیرد؛ همچنین در قالب مدل تامین مالی اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری توافق شده امسال بانک‌ها مبلغ ۳۲۰۰ میلیارد تومان از منابع خود را صرف پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت به سازندگان مسکن در محدوده‌های هدف نوسازی کنند؛ از سوی دیگر دستگاه‌های دولتی متولی خدمات‌رسانی به بافتهای فرسوده نیز موظف به تامین ۳ هزار میلیارد تومان اعتبار برای نوسازی بافتهای فرسوده در سال ۹۷ شدند. مجموعه این اعتبارات به‌عنوان سهم دولت از تامینمنابع مالی مورد نیاز برای ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده در قالب اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری در سال ۹۷ رقمی بیش از ۷ هزار میلیارد تومان از مجموع اعتبارات مورد نیاز برای اجرای این طرح ملی در سال جاری را تامین خواهد کرد. از طریق این تفاهم‌نامه سه‌جانبه تکلیف معوق دولت در برنامه ملی بازآفرینی شهری به منظور اجرای پلان تامین مالی ساخت مسکن در بافتهای فرسوده طی سال ۹۷، با گذشت ۹ ماه از صدور فرمان اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری از سوی رئیس‌جمهور، در ریل اجرا قرار گرفت.
این در حالی است که در سال ۹۳ نیز مصوبه‌ای به منظور تامین تسهیلات ارزان‌قیمت برای ساخت سالانه ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در بافتهای فرسوده شهری، در هیات دولت به تصویب رسید اما به دلیل عدم تامین منابع به منظور پرداخت یارانه سود تسهیلات به بانک‌ها عملا این مصوبه اجرایی نشد. براساس توافق انجام شده در حالی اولین و مهم‌ترین گام برای بازگشایی قفل تامین منابع مالی مورد نیاز برای پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت ساخت مسکن در بافتهای فرسوده در سال ۹۷ برداشته شد که عملیاتی شدن برنامه ملی بازآفرینی شهری منوط به آغاز جریان پرداخت تسهیلات ۹ درصدی نوسازی در محدوده‌های هدف است؛ این موضوع نیازمند برداشته شدن گام دوم به معنای تعیین سهمیه هر کدام از بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت نوسازی از سوی بانک مرکزی، ابلاغ دستورالعمل پرداخت تسهیلات و آغاز روند پرداخت وام از سوی بانک‌های عامل به سازندگان و متقاضیان ساخت مسکن در بافتهای فرسوده است. تفاهم‌نامه سه‌جانبه روز گذشته دو ساعت قبل از زمانی به امضا رسید که آخوندی متن استعفایش را در کانال تلگرامی خود منتشر کرد؛ عباس آخوندی، شهریور ماه امسال با ارسال نامه استعفای خود به دفتر رئیس‌جمهوری از حسن روحانی خواست با درخواست کناره‌گیری وی از سمت وزارت راه وشهرسازی موافقت کند.
آخوندی در حالی نامه استعفای خود را به دفتر رئیس‌جمهوری ارسال کرده است که بین او و حسن روحانی بر سر نحوه مداخله دولت برای اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری یک اختلاف‌نظر اساسی وجود دارد؛ به اعتقاد وزیر راه و شهرسازی نوسازی بافتهای فرسوده باید تدریجی و با پیش‌شرط جلب مشارکت و همکاری مالکان و ساکنان بافتهای فرسوده انجام شود؛ این در حالی است که رئیس‌جمهور، نوسازی سریع و ساخت مسکن در تیراژ انبوه در بافتهای فرسوده را مدل ترجیحی نوسازی در شرایط فعلی می‌داند. مطابق با پیش‌بینی‌های صورت گرفته، مجموع اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری طی یک دوره ۵ ساله، معادل ۱۲۳ هزار میلیارد تومان است که قرار است ۳۰ درصد از مجموع این اعتبارات از سوی دولت(شامل منابع صندوق توسعه ملی،تسهیلات بانکی و سهم دستگاه‌های دولتی متولی خدمات‌رسانی به بافتهای فرسوده شهری) تامین شود؛ همچنین پیش‌بینی شده است ۴۰ درصد از مجموع این اعتبارات از سوی بخش خصوصی(سرمایه‌گذاران و سازندگان بافتهای فرسوده)تامین شود که مطابق با تفاهمی که روز گذشته به امضا رسید سهم بخش خصوصی در تامین مالی ساخت مسکن در بافت فرسوده شهری در سال ۹۷ معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
۳۰ درصد باقی‌مانده از مجموع اعتبارات مورد نیاز برای ساخت مسکن در بافتهای فرسوده در قالب اختصاص اعتبار ۷ هزار میلیارد تومانی شهرداری برای اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری در سال ۹۷ پیش‌بینی شده است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، ساخت سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافتهای فرسوده تا پایان برنامه ششم تنها ۴۰ درصد از طرح ملی بازآفرینی شهری محسوب می‌شود و مابقی این برنامه شامل ایجاد و تامین خدمات زیربنایی و روبنایی و افزایش فضاهای عمومی در محدوده‌های هدف نوسازی و… است. هم‌اکنون ۱۹ میلیون نفر معادل ۳۰ درصد جمعیت شهری کشور در بافتهای فرسوده و ناکارآمد سکونت دارند. بر این اساس، مطابق با پیش‌بینی‌های صورت گرفته از محل تبصره ۱۸ بودجه سال ۹۷همچنین، مبلغی معادل ۱۲۰۰ میلیارد تومان برای پشتیبانی مالی از سایر پروژه‌های برنامه ملی بازآفرینی شهری درنظر گرفته شده است.
براساس برآوردهای صورت گرفته از سوی دولت، به واسطه اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری در سال ۹۷ معادل ۳۰۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد خواهد شد؛ همچنین براساس محاسبات صورت گرفته و برنامه‌ریزی‌های انجام شده درخصوص نحوه پراکندگی ساخت این واحدها در بافتهای فرسوده شهری، قرار است از مجموع ۱۰۰ هزار واحد پیش‌بینی‌شده برای سال ۹۷، نزدیک به ۱۰ هزار واحد در استان تهران، ۷ هزار واحد در استان آذربایجان شرقی و حدود ۶ هزار واحد در استان اصفهان تامین مالی و ساخته شود. در مابقی استان‌ها در سال ۹۷ ساخت حدود ۲ تا ۳ هزار واحد مسکونی در بافتهای فرسوده پیش‌بینی شده است. این در حالی است که به دلیل وجود دست‌کم دو مانع عمده در مسیر ساخت مسکن در بافتهای فرسوده، پیشرفت برنامه ملی بازآفرینی شهری در سال ۹۷ تاکنون بسیار عقب‌تر از پیش‌بینی‌ها و برآوردهای انجام شده بوده است؛ در حالی که تامین زمین دولتی برای اجرای این طرح و همچنین پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت، دو اهرم مهم اجرای این طرح محسوب می‌شود مقاومت برخی دستگاه‌ها در معرفی زمین‌های در اختیار خود به وزارت راه وشهرسازی و همچنین عدم تامین محرک مالی برای سازندگان به دلیل عدم تامین یارانه سود تسهیلات، موجب شده است بر اساس اعلام وزارت راه وشهرسازی، در اولین فصل امسال، تنها حدود ۱۰ درصد از برنامه ملی بازآفرینی شهری در سال ۹۷ محقق شود.
شرط انتقال وام ۹ درصدی به خریدار
تحقیقات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد انتقال تسهیلات ۹ درصدی ساخت مسکن در بافتهای فرسوده به خریداران واحدها مشروط به طول دوره زمانی است که منابع ۱۵۰۰ میلیارد تومانی صندوق توسعه ملی در قالب وجوه اداره شده در اختیار بانک‌ها قرار می‌گیرد؛ بنا بر اعلام کارشناسان شبکه بانکی در صورتی که این منابع برای مدت دوسال در اختیار بانک‌های عامل قرار بگیرد نرخ تسهیلات فروش اقساطی این واحدها (انتقال تسهیلات به خریدار) ۱۸ درصد خواهد بود اما اگر طول دوره ماندگاری این منابع پس از اتمام دوره ساخت (که معمولا یک دوره دو ساله است)بیشتر شود، بانک‌ها می‌توانند عملیات فروش اقساطی واحدها را با نرخ سود ۹ درصد انجام دهند.
