واژگان داد و خرد
این دو واژگان کلیدی از کهنترین کلمات در زبان فارسی هستند و بیش از سه هزار سال است که ایرانیان این دو واژه را به کار میبرند. خرد معادل کلمه فلسفه و حکمت است. در شاهنامه هم یکی از پرشورترین مفهومها، درباره خرد به کار رفته است.
فردوسی بلیغترین مدحها را درباره خرد میگوید:
خرد رهنمای و خرد رهگشای خرد دست گیرد به هر دو سرای
از او شادمانی ازویت غمیست و زویت فزونی و زویت کمیست
خرد را و جان را که یارد ستود و گر من ستایم که یارد شنود
او نخستین آفرینش خداوند را خرد میداند. خرد آمیختگی میان عقل و شهود است.
اما مفهوم داد هم به همین اندازه اهمیت دارد. در گاهان اشو زرتشت کلید واژهای به نام اشا وجود دارد که در فارسی باستان « ارته » شده است. این دو را که راستی معنی کرده اند به مفهوم قانونی است که بر طبیعت حاکم است. دادگستری قاعده « اشه » یا طبیعت است. پس هنگامی که فردوسی از دو مفهوم داد و خرد یاد میکند در واقع به یک سنت دو هزارو پانصد ساله پیش از خودش نظر دارد.