سازمان های مدیریت جمعی
با خلق اثر، پدیدآورنده آن بطور قانونی از حقوق انحصاری برخوردار می گردد. حقوقی از جمله حق نشر، پخش و توزیع اثر، اجرا و اقتباس از اثر.
اشخاص تحت حمایت سیستم حقوق مرتبط نیز از جمله هنرمندان مجری چنانچه اجرای خلاقانه ای داشته باشند؛ خواه اثر ادبی-هنری را اجرا کرده باشند و خواه فی البداهه و بدون استفاده از هیچ متن و شعر از پیش موجودی اجرایی داشته باشند، از حقوق انحصاری از جمله تثبیت اجرایشان، نشر و پخش ضبط های صورت گرفته از اجرایشان بهره مند می گردند. تولیدکنندگان آثار شنیداری نیز با تثبیت اجراها بر روی حامل به دلیل سرمایه گذاری و کمکی که به انتشار و عمومی سازی آن می کنند، از حقوق انحصاری نشر، پخش و … بهره مند می شوند.
اعمال انفرادی حقوق مادی توسط صاحبان حق در مقیاس وسیع و چه بسا محدود، در بسیاری از مواقع دشوار و یا حتی غیر ممکن است. به عنوان مثال در زمینه حق اجرا در آثار موسیقایی این امکان وجود ندارد که پدیدآورنده اثر موسیقایی بتواند با تمام استفاده کنندگان از اثرش مبادرت به انعقاد قرارداد کند و اجازه اجرای آن را بدهد.
لحاظ حقوق انحصاری برای پدیدآورندگان و اشخاص تحت حمایت سیستم حقوق مرتبط ایجاب می کند، استفاده از آثار یا اشیاء تحت حمایت سیستم حقوق مرتبط توسط اشخاص دیگر منوط به کسب رضایت دارندگان حق باشد. بی شک استفاده کنندگان از آثار نیز در بسیاری از مواقع قادر نیستند تا پدیدآورندگان آثار و صاحبان حق را بیابند و اجازه استفاده از آثارشان را کسب نمایند.
این محدودیت ها صرفاً مربوط به اعمال حق نیست. پدیدآورندگان و صاحبان حق قادر نیستند که بعد از عمومی کردن اثرشان، بطور کامل حقوق خود را رصد کنند و ببینند که آیا این حقوق توسط شخص یا اشخاصی نقض شده یا می شود که مانع از آن گردند یا خیر.
برای حل این قبیل دشواری ها در بیشتر کشورها مؤسساتی ایجاد شده اند که به عنوان “مؤسسات جمع آوری و توزیع” یا “سازمانهای مدیریت جمعی” شهرت دارند که با اخذ نمایندگی از صاحبان حق به اعمال حقوق آنها می پردازند.
این مؤسسات گرچه به نمایندگی از دارندگان حقوق انحصاری مترتب بر آثار یا اشیاء موضوع حقوق مرتبط فعالیت می کنند اما منافع وجود آنها برای استفاده کنندگان از آثار هم غیر قابل انکار است.
این مؤسسات هم با یافتن طرفین قراردادی و اعطای مجوز استفاده، اعمال حق دارندگان حق را تسهیل می کنند و با قدرت چانه زنی بالا، حق امتیازهای به مراتب بهتری در مقایسه با وقتی که حقوق بطور انفرادی اعمال می شوند برای پدیدآورندگان به ارمغان می آورند و هم استفاده از اثر را برای استفاده کنندگان راحت تر می نماید. چرا که استفاده کنندگان بی آنکه لازم باشد برای کسب اجازه استفاده از اثر، به تک تک پدیدآورندگان و دارندگان حق اثر مورد نظرشان مراجعه کنند می توانند به این مؤسسات که نماینده پدیدآورندگان هستند رجوع نموده و به راحتی برای استفاده از آثار مختلف کسب مجوز نمایند. در واقع معضل دسترسی به صاحبان حق با وجود این مؤسسات تا حدود بسیار زیادی مرتفع می گردد و هزینه های مختلف نیز کاسته می شود. بنابراین با قطعیت می توان گفت منافع وجودی مؤسسات مدیریت جمعی منافعی دو سویه است که هم پدیدآورندگان و هم استفاده کنندگان از آثار را منتفع می سازد .
نقشی که این مؤسسات بدین ترتیب در اعمال حق و تجاری کردن آثار دارند جامعه را هم بی نصیب نمی گذارند و در تولید سرمایه می توانند کمک حال دولت قلمداد گردند.
در غالب کشورها مؤسسان چنین مؤسساتی را وکلاء تشکیل می دهند زیرا وکلای آشنا به حقوق مالکیت فکری بیش از هر شخص دیگری با قوانین حاکم بر اعمال حق و استفاده از آثار آشنایی دارند و در نتیجه می توانند به هنگام انعقاد قرارداد به نمایندگی از سوی پدیدآورندگانی که با عضویت در موسسه، نمایندگی اعمال حقوق مادی مترتب بر اثر خود را به مؤسسه اعطا کرده اند، با نگاه عمیق تر و دقیق تری به تدوین مواد قراردادی بپردازند و تا حد ممکن حق التألیف های معقول تری را از استفاده کنندگان اخذ کنند و هم با داشتن قدرت رصد کردن آثاری که نمایندگی اعمال حقوق آنها را دارند در کوتاهترین زمان ممکن و به بهترین شکل مانع از نقض حق یا تداوم فعالیتهای ناقض حق باشند و با اقامه دعوا در دادگاهها، به نمایندگی از پدیدآورندگان، خسارات وارده را مطالبه و به ذیحقان مسترد نمایند.
با توجه به اینکه زمینه های قانونی برای ایجاد این مؤسسات در حال ایجاد شدن است، و از آنجایی که امروزه به آثار اقتصادی و مادی دارایی های فکری توجه بیشتری می شود ، مؤسسه داد و خرد در این زمینه و برای تشکیل این مؤسسات، برنامه هایی را در حال تدوین دارد .
کپی رایت (مالکیت ادبی و هنری)
حقوق مادی و معنوی اعطا شده به پديدآورندگان آثار مانند هر حق ديگری در معرض نقض از سوی ديگر اشخاص است. نقض اين حقوق در كشور ما به “سرقت ادبی” شهرت يافته است. اين امر زمانی اتفاق می افتد كه پديدآورنده يك اثر يا كسانی كه نسبت به يك اثر ذيحق هستند مثل وراث يا اشخاصی كه طرف قرارداد با پديدآونده يا وراث او هستند، با تضييع حقوق خود از جانب ديگران مواجه می گردند. مثلاً ناشری متوجه می شود كه اثری كه حقوق مادی آنرا از پديدآورنده دريافت كرده توسط ناشر ديگری منتشر و در بازار عرضه شده است. يا اينكه فيلمنامه نويسی كه متن فيلم نامه را در اختيار شخصی مثلاً كارگردان يا تهيه كننده قرار داده كه نسبت به آن اظهار نظر كنند تا در آينده به عنوان اثر مشتركی در قالب فيلم ساخته شود، متوجه می شود كه شخصی كه فيلم نامه را به او داده، امانتداری نكرده و بی آنكه موافقت فيلم نامه نويس را جلب كرده باشد و با او قراردادی منعقد كرده باشد، مشغول ساخت فيلم بر اساس آن فيلمنامه نموده است. يا نويسنده كتاب يا مقاله ای متوجه می شود كه قسمتی از اثر او توسط ديگری كپی برداری شده بی آنكه نام وی به عنوان نويسنده مطلب درج شده باشد يا حتی تمام يا بخش عظيمی از اثر وی توسط شخص ديگری و به نام كسی غير از پديدآونده اصلی منتشر شده است و از اين دست مسائل. در تمامی مثالهای مذكور ما شاهد نقض حقوق مادی مثل تكثير و انتشار و عرضه يك اثر و حقوق معنوی مثل نقض حق انتساب اثر هستيم.
نقض حقوق مادی و معنوی پديدآورندگان يك اثر، جرم محسوب می شود؛ لذا مانند هر جرم ديگری قابل پيگيری در محاكم قضايی است. بی تردید انجام این اقدامات باعث ورورد خسارات مادی نیز به ذیحق می شود که وی می تواند بطور مستقل یا همزمان با دعوای کیفری جبران ضرر و زیان وارده را نیز مطالبه کند.
مسلماً نكته مهم برای پيروزی در اين دعوا آشنايی با اصول حاكم بر آثار ادبی-هنری و چگونگی تفسير مواد موجود در قوانين حوزه كپی رايت است. كاری كه بسيار تخصصی است و نيازمند داشتن دانش و تجربه كاری در اين زمينه است.
تخصصی بودن مباحث حقوق مالكيت ادبی- هنری ايجاب می كند در مرحله اقامه دعوا، از وكلای مجرب در اين رشته استفاده شود.
از طرفی مي دانيم نقضهای صورت گرفته نسبت به يك اثر ممكن است تنها به خاك ايران محدود نشده باشد و در خارج از مرزهای كشور نيز حقوق پديدآورندگان نقض گردد؛ از جمله مي توان به پخش فيلم در شبكه های ماهواره ای خارجی يا انتشار آلبومهای موسيقی در خارج از كشور بدون اجازه صاحبان حق، اشاره كنيم. با توجه به اينكه در حال حاضر كشور ما به عضويت كنوانسيون های بين المللی اين حوزه در نيامده، لذا پيگيری اين گونه نقضها كار آسانی نيست. برای احقاق حق و اقامه دعوا لاجرم می بايست موضوع از هر جهت در كشور ديگری نيز كه از حيث سيستم حقوقی كاملاً مشابه با سيستم رايج حقوقی در كشور ما نيست، پيگيری شود كه اين موضوع هم زمانگير است و هم بسيار پر هزينه .
مؤسسه داد و خرد با بكارگيری یا همکاری با وكلای مجرب در خارج از كشور كه دارای آشنايی كامل با مقررات حاكم بر دادگاههای كشوری كه مستقر در آن هستند می باشد، می تواند در كوتاهترين زمان ممكن و با پرداخت هزينه متعارف، حقوق از دست رفته را احيا نمايند.
مؤسسه داد و خرد با بكارگيری وكلای متعهد و متخصص در امر كپی رايت دستگير و حامی شما در اقامه و پيگيری اين دعاوی در داخل و خارج از كشورخواهد بود.
-
ثبت آثار ادبی-هنری و اقامه دعوای ابطال گواهينامه ثبت اثر:
ثبت اثر اگرچه شرطی برای قابل حمايت بودن اثر نيست و بر اساس قانون به عنوان يك عمل اختياری از سوی پديدآورنده در نظر گرفته شده كه هيچگاه نيز منجر به برتری اثر ثبت شده نسبت به اثر ديگری از همان نوع كه ثبت نشده، نخواهد شد، اما نقش انكار ناپذيری درتثبيت حقوق پديدآورنده نسبت به اثرش و تسهيل اثبات آن در مواقع تضييع حق دارد.
گسترش فن آوری در حال حاضر تعداد نقضهای صورت گرفته از آثار را بيش از پيش نموده است و شخصی كه حقوقش نقض شده چاره ای جز پيگيری حق در مراجع قضايی ندارد؛ يكی از مهمترين رموز موفقيت در محاكم، اثبات این مسئله است که اثری كه حقوق مترتب بر آن نقض شده، متعلق به مدعی می باشد، از اينرو اگرچه در كشور ما نيز مطابق ماده ۲۱ قانون حمايت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان، ثبت اختياری است و شرط حمايت نيست ولی به دليل مزايای آن كه در بالا اشاره شد، به پديدآورندگان آثار مختلف، ثبت آثار خود را پيشنهاد مي كنيم.
مطابق ماده ۵ آيين نامه اجرایی قانون مذكور، ثبت اثر مانع اعتراض و ادعای حق از ناحيه ديگر اشخاص نخواهد بود. بنابراين اگر بعد از ثبت يك اثر شخصی متوجه شد كه ديگری اثر او را به نام خود به ثبت رسانده يا حقوق وی را نسبت به اثر رعايت نكرده، می تواند با مراجعه به دادگاه با ارائه مستندات خود، درخواست ابطال گواهينامه صادره را بنمايد.
از آنجا كه فرآيند ثبت اثر و احياناً اقامه دعوای ابطال گواهينامه فرآيندی حقوقي است، پيشنهاد می شود برای دستيابی به نتيجه مطلوب از همراهی وكلای متخصص در امر كپی رايت بهره گيری شود. اين مؤسسه با داشتن وكلای متخصص می تواند همراه خوبی برای شما جهت انجام اين امور باشد.
-
انعقاد قراردادهای انتقال حقوق مادی با وكالت از پديدآورندگان:
بی ترديد يكی از مهمترين اقدامات مهم هر پديدآورنده ای برای بهره برداری از اثرش، انتقال حقوق مادی مترتب بر اثر به ديگران است که عمدتاً در قالب انعقاد قرارداد محقق می شود. قراردادهای انتقال حقوق مانند هر قرارداد با موضوع خاص، دارای احكامی است كه در اغلب مواقع نه تنها پديدآورنده بلكه طرف قراردادی او نيز از آنها بی اطلاعند. بسیاری از دعاوی این حوزه ناشی از قراردادهای مبهم و غیرشفافی است که تنظیم می شود. با توجه به اينكه انتقال حقوق مادی از طریق قراردادها، مهم ترين راه كسب درآمد از خلق آثار است و هر قرارداد نیز احکام و آثار خاص خود را دارد که اشراف به آنها نیازمند تخصص و تجربه است،
وكلای مؤسسه داد و خرد با داشتن سابقه كاری در زمينه مسائل مختلف كپی رايت همراه شما در تمامی مراحل انعقاد يك قرارداد با موضوع بهره برداری از حقوق مادی اثر خواهند بود.
-
يافتن طرف قرارداد برای پديدآورندگان يا استفاده كنندگان از آثار:
يكی از عواملی كه نقش بسيار مهمی در امكان انعقاد قرارداد انتقال حقوق مترتب بر آثار بويژه برای تازه كاران دارد، وجود مركزی است كه با دو طرف قراردادهای انتقال حقوق مالكيت ادبی-هنری پديدآورنده و استفاده كننده ارتباط داشته باشد؛ به طوريكه طرفين بدانند حتی اگر شناخته شده و دارای سابقه فعاليت نيستند، مركزی وجود دارد كه با اخذ نمايندگی از آنها و با شناختی كه از طرف قراردادی مورد نياز آنها دارد، می تواند در كمترين زمان ممكن بهترين طرف قرارداد را متناسب با خواست آنها بيابد.
اين مؤسسه آمادگی دارد با اخذ نمايندگی از پديدآورندگان و سرمايه گذاران، آنها را در مسير يافتن طرف قرارداد به بهترين وجه ممكن ياری رساند.
مالکیت صنعتی
امروزه یکی از مهمترین دارایی های هر شخص دارایی های فکری وی می باشد که نیازمند حمایت قانونی و مطمین هستند و در صورت حفاظت می توانند منشاء درآمدهای کلان برای دارندگان آنها باشد. از جمله مهمترین دارایی های فکری، علائم تجاری، اختراعات و طرحهای صنعتی می باشند. آیا تاکنون جهت ثبت علامت تجاری، اختراع و یا طرح صنعتی خود اقدام نموده اید و با رد اظهارنامه مواجه شده اید؟ آیا تاکنون اظهارنامه شما با اعتراض شخص ثالث مواجه شده است؟ آیا تاکنون شخص دیگری حقوق مربوط به علامت تجاری، اختراع و یا طرح صنعتی شما را نقض نموده است؟ آیا تاکنون از سوی شخص ثالث علیه شما دعوایی در دادگاه ها طرح شده است؟ آیا تاکنون تصمیم گرفته اید با استفاده از حقوق مربوط به دارایی های فکری خود کسب درآمد نموده و قراردادهایی در این خصوص منعقد نمایید؟ مؤسسه حقوقی داد و خرد با به کارگیری همکاران متخصص و حرفه ای، خدمات زیر را در این حوزه ها ارائه می دهد :
-
خدمات مربوط به ثبت داخلی و بین المللی علائم تجاری، اختراعات و طرحهای صنعتی:
بدون شک جهت حفظ حقوق مربوطه و امکان اثبات آن، لازم است علامت، اختراع و یا طرح صنعتی در اداره مالکیت صنعتی ثبت گردد تا حقوق دارنده براساس آن به رسمیت شناخته شود. طی مراحل اداری ثبت و لزوم تدوین دقیق اظهارنامه ها و چالشهایی که در این مسیر ایجاد می شود، اهمیت کمک گرفتن از یک نهاد حقوقی متخصص را آشکار می سازد.
-
دفاع از حقوق دارندگان در برابر نقض های صورت گرفته از سوی ثالث و طرح دعاوی مناسب جهت حفظ حقوق ایشان:
در صورتی که حقوق دارنده علامت تجاری، طرح صنعتی و یا اختراع از سوی ثالث نقض شود و یا از سوی ثالث علیه دارنده حق، دعوایی طرح گردد، لازم است با کمک گرفتن از یک وکیل متبحر و متخصص در این دعاوی در دادگاه از حقوق دارنده حفاظت شود.
-
تدوین و تنظیم انواع قراردادهای مرتبط با این حوزه (ازجمله لایسنس، انتقال، فرانشیز و غیره…):
در بسیاری از موارد دارنده علامت تجاری، طرح صنعتی و یا اختراع به منظور افزایش درآمد خود و به سبب ارزشی که دارایی فکری وی دارد، می تواند از طریق انعقاد قراردادهای مختلف، برای سایرین فرصت استفاده از دارایی فکری خود را فراهم آورد. انعقاد چنین قراردادهایی قطعاً نیازمند وجود یک حقوقدان متبحر از زمان مذاکره تا انعقاد قرارداد می باشد تا ضمن حفظ حقوق دارنده، حداکثر منفعت را برای وی در برداشته باشد.